Ministerstwo Cyfryzacji odpowiedziało już na pytania dotyczące tego nowego zagadnienia.

Ten tekst nie należy do najprostszych – przeprowadzanie analizy wydatków ponoszonych na wynagrodzenia nauczycieli, to coś znacznie prostszego niż kwestie tu analizowane. Dotyczą one jednak także, choć nie wprost, analizy wydatków.

W serwisie rządowym dotyczącym e-Doręczeń, w duchu i w zgodności z odpowiedziami MC, w części „Najczęściej zadawane pytania”, są w szczególności zawarte odpowiedzi na pytania: „Od kiedy przedszkole, szkoła i inna placówka oświatowa ma obowiązek stosowania e-Doręczeń?” oraz „Od kiedy jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół i placówek ma obowiązek stosowania e-Doręczeń?”.

Istota i argumentacja wskazanych wyżej odpowiedzi jest następująca:

„[…] Jeżeli organem prowadzącym dla nich jest jednostka samorządu terytorialnego, to powinny stosować e-Doręczenia od 10 grudnia 2023 r. w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego. […]
Za działalność tych podmiotów odpowiada organ prowadzący. Organizacyjnie są one formą wykonywania jego zadań oświatowych i zespołem środków wyodrębnionym ze środków organu prowadzącego. Nie mają osobowości prawnej, swoje wydatki pokrywają bezpośrednio z budżetu organu prowadzącego, a dochody odprowadzają na jego rachunek. Z tych powodów termin na wprowadzenie e-Doręczeń jest dla nich taki sam jak dla organu prowadzącego, który je założył
[…] Organy prowadzące szkoły i placówki mogą tworzyć jednostki ich obsługi ekonomiczno-administracyjnej, aby wykonywać swoje zadania określone w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Jeżeli te jednostki mają formę jednostki budżetowej, to termin na wprowadzenie e-Doręczeń jest dla nich taki sam jak dla organu, który je utworzył.
Jeżeli jest nim jednostka samorządu terytorialnego, to terminem jest 10 grudnia 2023 r. w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego. […]”

W każdym przypadku tych (wartościowych w swej istocie) ministerialnych wskazań, argumentacji i odpowiedzi, zwykle na ich końcu, zawarty jest dopisek: „Ta odpowiedź nie jest oficjalną wykładnią prawa”.

A kiedy ma się do czynienia z „oficjalną wykładnią prawa” (nie umiem zdefiniować tego pojęcia)? No chyba tylko w przypadku orzeczeń sądów. Czyli skoro tak właśnie chyba jest i wszyscy w praworządnym państwie prawa mają być tego świadomi, to czemu ma służyć taki zwrot „Ta odpowiedź nie jest oficjalną wykładnią prawa”? No chyba temu, że można mieć „równoprawną” (zanim zaistnieje orzeczenie podmiotu uprawnionego) „wykładnię prawa”, która może być równie „dobra”, jak ministerialna – kwestia jedynie siły argumentacji (inne „siły” są w tych czasach już do zaniedbania, choć chyba nie każdy to „czuje”).

Oto wskazanie, argumentacja i odpowiedź inna i ona także „nie jest oficjalną wykładnią prawa” i tu się jakoś to całkowicie rozumie, nawet gdybym ów zwrot pominął.

O „powstaniu obowiązku stosowania przepisów w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej” (publiczna usługa hybrydowa to nieco „inna zabawa” i nie będzie tymczasem przedmiotem tych rozważań) stanowi się w art. 155 ustawy o doręczeniach elektronicznych (e-doręczenia, e-Doręczenia, eDoręczenia, e.Doręczenia, usługi: eRDS, QeRDS, PeRDS, PURDE, KURDE, PUH). W ustępie 10 tego art. 155 stanowi się, że „Minister właściwy […], ogłasza w Dzienniku Ustaw […] komunikat określający termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających […] powszechne doręczanie i odbieranie korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego […]” (Dz.U. 2023.1077).

Co do zasady „termin wdrożenia” (czyli termin, od którego dane podmioty mają stosować e-Doręczenia) „określa się na dzień 10 grudnia 2023 roku”.

Dobry przepis prawa to taki przepis prawa, który ustanawia zasadę i możliwości odejścia od tej zasady, na przykład w kontekście terminów obowiązywania. A ustawa o e-Doręczeniach to bardzo dobry akt prawa.

W rozumieniu ustanowionej zasady (obowiązuje termin 10.12.2023) w odniesieniu do przywołanego wyżej art. 155:

• w ust. 1 stanowi się, że obowiązuje termin 10.12.2023: „Organy administracji rządowej oraz jednostki budżetowe obsługujące te organy” (szkoły – tu w skrócie – to jednostki budżetowe, ale nie są to jednostki budżetowe „tych” organów);
• w ust. 2 stanowi się, że obowiązuje termin 10.12.2023: „Organy władzy publicznej inne niż wymienione w ust. 1, w tym organy kontroli państwowej i ochrony prawa, oraz jednostki budżetowe obsługujące te organy” (czyli nie dotyczy szkół);
• w ust. 3, 4, 5 stanowi się, że obowiązuje termin 10.12.2023: (te ustępy w żaden sposób nie dotyczą szkół);
• w ust. 6 stanowi się, że obowiązuje termin 10.12.2023: „Jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz związki metropolitalne oraz samorządowe zakłady budżetowe” – nie wynika z tego przepisu, że może tu także chodzić o szkoły; szkoły nie są z zasady „samorządowymi zakładami budżetowymi”, lecz „samorządowymi jednostkami budżetowymi”;
• w ust. 7 stanowi się, że obowiązuje termin 10.12.2023: (te ustępy w żaden sposób nie dotyczą szkół); ust. 8 dotyczy innych kwestii;
• no i pozostaje ust 9: „Podmioty publiczne inne niż wymienione w ust. 1–7 są obowiązane stosować przepisy ustawy w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej od dnia 1 stycznia 2025 r.”.

Mądry, spójny i racjonalny prawodawca (a tylko tak wypada myśleć i mówić o prawodawcy w praworządnym państwie prawa; może właśnie takim ponownie się od dziś stajemy), wskazuje jednoznacznie na „jednostki budżetowe” w ust. 1 i 2 (a nawet „jednostki organizacyjne”, jako termin bardziej ogólny w przypadku ust. 5); jednak w ust. 6 bezpośrednio dotyczącym „jednostek samorządu terytorialnego” nie odnosi się (świadomie) ani do ogólnego sformułowania „jednostki organizacyjne”, ani do szczegółowego (w rozumieniu właściwych przepisów prawa) „jednostki budżetowe” – w tych obu przypadkach można by było twierdzić, że chodzi w ust. 6 także o szkoły. I gdyby nie było „worka” w postaci ust. 9, to w rozumieniu ministerialnych argumentacji wskazanych na początku tej treści, należałoby twierdzić, że jednak w perspektywie ust. 6 chodzi także o szkoły.

Nie ma jednocześnie żadnych innych przepisów, którymi można by się tu odpowiednio wspomagać.

Jednak mądry, spójny i racjonalny prawodawca zawarł ust. 9: „Podmioty publiczne inne niż wymienione w ust. 1–7 są obowiązane stosować przepisy ustawy […] od dnia 1 stycznia 2025 r.”.

A na czym ta „mądrość, spójność i racjonalność” polega? To chyba proste. W odniesieniu do „rewolucyjnych” zmian (wymagają innego rodzaju świadomości, pojmowania i aktywności po stronie podmiotu publicznego) związanych z e-Doręczeniami (fundamentalne zmiany w K.p.a w szczególności) szkoły nie dysponują odpowiednimi zasobami (głównie kadrowymi) do tego, aby w pierwszej kolejności (czyli już od 10 grudnia) wkraczać w te nowe domeny publicznej aktywności. Niech to okrzepnie, niech zaistnieje w odpowiednim formacie w ludzkiej świadomości – i wtedy termin 1 stycznia 2025 będzie mądrym, spójnym i racjonalnym.

Prawodawca jest istotnie mądry, spójny i racjonalny – bo mogło być tak przecież (ale tak nie jest), że owo „nowe” szybko staje się powszechne i przyjazne i wtedy – chyba to jest zrozumiałe – należałoby szukać argumentacji właściwych ku chęci twierdzenia, że termin 10 grudnia 2023 dla szkół jest także odpowiedni. Proszę zdecydować — jaki termin tu zatem będzie odpowiedni?

A dlaczego w tym serwisie traktuje się tu o tym? Bo ma to oczywiście związek z procedurami administracyjnymi związanymi z realizacją obowiązków wynikających z art. 30a ustawy Karta Nauczyciela.

Jeżeli tematyka e-Doręczeń jest dla Państwa „interesującą”, to dysponuję w tym zakresie odpowiednimi opracowaniami (także o szkoleniowym charakterze), które być może będę mógł udostępnić.

Krzysztof Sługocki,