W rozporządzeniu w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania […] stanowi się, że „Wszystkie dane oraz wyniki obliczeń powinny być wpisane z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia powinny zostać wykonane na danych z taką samą dokładnością.”. Zawarte jest to w części tego rozporządzenia zatytułowanej „Objaśnienia”. A objaśnienia te dotyczą tego, co jest zawarte w „Załączniku nr 2” do rozporządzenia, czyli dotyczą „WZORU – Sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego.”. Dotyczą wprowadzania danych do „pól w poszczególnych kolumnach formularza”. Wzór sprawozdania nazywany jest tu już formularzem a wiążące zdanie – w chęci twierdzenia, że zapis ów dotyczy li tylko tego formularza – brzmi:  „Uzupełniając pola w poszczególnych kolumnach formularza, należy dokonać obliczeń analogicznie dla każdego stopnia awansu zawodowego (wiersze 1–4) według podanej metodologii.”. Do koniecznego już pominięcia (niestety) jest to, że „Objaśnienia” napisano z pominięciem zasad techniki prawodawczej.

Powyższe uwagi służą tu zatem głównie spostrzeżeniu: „Wszystkie dane oraz wyniki obliczeń powinny być wpisane z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia powinny zostać wykonane na danych z taką samą dokładnością.” – a zapis ten dotyczy „formularza” („wzoru sprawozdania”). Ciekawym wydaje się więc być pytanie: czego zatem ów zapis nie dotyczy?

W „Objaśnieniach” jest (z perspektywy celów napisania tego tekstu) jeszcze jeden istotny zapis (przepis): „Należy obliczyć średnioroczną liczbę etatów odrębnie dla okresów obowiązywania poszczególnych kwot bazowych: 1) od dnia 1 stycznia do ostatniego dnia obowiązywania kwoty bazowej B1 (kol. 6) ustaloną jako średnia arytmetyczna liczby etatów w okresie od dnia 1 stycznia do ostatniego dnia obowiązywania kwoty bazowej B1; 2) od pierwszego dnia obowiązywania kwoty bazowej B2 do dnia 31 grudnia (kol. 7) ustaloną jako średnia arytmetyczna liczby etatów w okresie od pierwszego dnia obowiązywania kwoty bazowej B2 do dnia 31 grudnia. Średnią arytmetyczną oblicza się, dodając do siebie liczby etatów nauczycieli zatrudnionych w poszczególnych miesiącach danego okresu sprawozdawczego, a następnie uzyskany wynik dzieląc przez liczbę miesięcy danego okresu sprawozdawczego.”.

Do koniecznego już pominięcia (a to jest przykre) jest to, "Autor" tych zapisów (przepisów) niemo zakłada, że ich czytelnik jakiś taki niedouczony jest i nie pojmuje, jak się oblicza średnią arytmetyczną i na wszelki wypadek owo wyjaśnia. Można jeszcze wyrazić rodzaj zdumienia i uczynić „na siłę” przypuszczenie, że „okres obowiązywania kwoty bazowej” to chyba jest to samo, co „okres sprawozdawczy” (a może nie jest?) – chyba, bo trzeba to jakoś pogodzić z zasadami techniki prawodawczej, czyli z przepisami prawa dotyczącymi zasad tworzenia i czytania przepisów prawa; …w załączniku do rozporządzenia w sprawie "Zasad techniki prawodawczej” w § 10 stanowi się: „Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami.”.

A jak już to się wszystko dostrzeże i się z tym pogodzi, to… - oto pewien przykład:

…a są to dane (wyliczone) dotyczące czterech wartości struktury zatrudnienia (być może za cztery kolejne miesiące); wyliczeń dokonano dwiema różnymi metodami (met. 1 i met. 2); w ostatnim wierszu wyliczono średnią arytmetyczną. Wyliczone średnie nie dość, że się różnią o 0,01, to dodatkowo (używając kalkulatora na przykład dla celów kontrolnych) z tym wyliczeniem równym 0,80 to chyba jest coś nie tak. Kalkulator wyliczy 0,81.

To średnia arytmetyczna zostaje w konsekwencji wprowadzona do „formularza” („wzoru sprawozdania”). A ta musi być policzona i zapisana z dwoma miejscami po przecinku. Z cytowanych na początku tego tekstu zapisów (przepisów) nie wynika, że dane na potrzebę policzenia średniej arytmetycznej także muszą być policzone i zapisane z dwoma miejscami po przecinku.

Oto ten sam przykład widoczny teraz nieco inaczej:

… i teraz 0,80 jest prawidłowe oraz 0,81 jest prawidłowe – i wszystko jest prawidłowe w odniesieniu do zacytowanych zapisów (przepisów) rozporządzenia.

No to kluczowe pytanie brzmi: to która tu wartość jest „bardziej prawidłowa”? Pytanie jest o tyle zasadne (szczególnie w roku 2019), że w tym bardzo skromnym przykładzie pojawia się różnica równa 0,01 – a 0,01 z kwoty 100 000,00 zł stanowi 1 000,00 zł.

W odniesieniu do Aplikacji Analiza2019 – istnieje możliwość rozważenia takiego jej użycia, żeby różnica (o której jest mowa w art. 30a) była „najbardziej korzystna” (do wyboru pozostaje „dla kogo”) ze względu na wyliczenie jednorazowych dodatków uzupełniających. W niektórych przypadkach „różnica w różnicy” może sięgnąć nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Przez minione lata byłem zwolennikiem twierdzenia, że zapis (przepis): „Wszystkie dane oraz wyniki obliczeń powinny być wpisane z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia powinny zostać wykonane na danych z taką samą dokładnością.” – dotyczy nie tylko „formularza” („wzoru sprawozdania”), lecz z pespektywy chęci bycia spójnym i konsekwentnym w stosowaniu prawa o wysoce uznaniowym charakterze należy wskazaną zasadę stosować właśnie konsekwentnie i spójnie wobec wszystkich aspektów dokonywania analizy. Jest to również istotne w kontekście wykazywania w ramach czynności kontrolnych poprawności dokonanej analizy zwłaszcza z użyciem zalecanych tu narzędzi.

Uważam, że także w roku 2019 należy być spójnym i konsekwentnym. Choć przyznaję, że tracę już trochę wiarę w posągowe zasady. Rzecz tu opisana w paru dodatkowych ważnych kontekstach będzie dyskutowana i demonstrowana w czasie szkoleń.

Krzysztof Sługocki, 11.09.2019