Czy przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela, uwzględnia się odprawy pośmiertne?

Po pierwsze

Analogiczne pytania można formułować w odniesieniu do całego (?) katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków (paragraf 302 – paragraf ten obejmuje wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, niezaliczone do wynagrodzeń; kopia treści tego paragrafu zawarta jest poniżej w załączniku do tego artykułu).

Po drugie

„Niefortunny” zwrot: „nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli” użyto w ustawie Karta Nauczyciela w art. 35a ust. 4 (Wynagrodzenie dla nauczycieli prowadzących zajęcia w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu UE) oraz w art. 53a ust. 5 (Świadczenie „na start” wypłacane nauczycielowi stażyście).

Ale w art. 30 ust. 3 (w którym stanowi się, że: „Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla: 1) nauczyciela stażysty – 100%, 2) nauczyciela kontraktowego – 111%, 3) nauczyciela mianowanego – 144%, 4) nauczyciela dyplomowanego – 184% – kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.”) – nie ma mowy (!) o „obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli”. Owszem, w innym miejscu (Art. 30a. [Analiza poniesionych w poprzednim roku wydatków na wynagrodzenia nauczycieli] „1. W terminie do dnia 20 stycznia każdego roku organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.”) – o (!), tu jest mowa o „poniesionych wydatkach na wynagrodzenia nauczycieli”.

Czy „obliczanie kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli” jest tym samym, czym jest „analiza wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli”? „Uznajmy” na potrzeby tego tekstu, że tak - choć jak to pogodzić z elementarną zasadą techniki prawodawczej (załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dn. 20 czerwca 2002 r.w sprawie "Zasad techniki prawodawczej"; Dz. U. z 2016 r., poz. 283): "§ 10. Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami." - to nie mam pojęcia (i to może być uznane za największą wadę tego tekstu i wtedy szkoda czasu na jego czytanie).

Po trzecie

W przykładowym pytaniu: „Czy przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela uwzględnia się odprawy pośmiertne?” – chodzi zatem o to, czy przykładowa tu „odprawa pośmiertna” ma być uwzględniona w „analizie wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli”, czyli prościej - czy jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli (i dotyczy to całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków; paragraf 302)?

Pytania takie należą do kategorii „trudne” – odpowiedzi też nie są ani krótkie, ani łatwe. Odwagą jest formułować takie pytania – no i trzeba się wykazać odwagą udzielenia odpowiedzi (ciekawość dlaczego odpowiedzi „mainstream’owe” nie są w tych zakresach formułowane? – to pytanie retoryczne)…

Po czwarte - odpowiedź

U podstaw wszystkich rozstrzygnięć dotyczących kwestii związanych z przeprowadzeniem analizy wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli w zakresie właśnie „wydatków” oraz „struktur zatrudnienia” (nazywanych tu w zależności od kontekstu we właściwych dla analizy przepisach: „strukturą zatrudnienia”, „średnioroczną strukturą zatrudnienia”, „średnioroczną liczbą etatów”) leży art. 30a. w ustanowieniach zawartych w ustępach 1 i 2. Wskazuję tu przy okazji odnoszenia się do „wydatków” jednocześnie na „strukturę zatrudnienia”, ponieważ we wskazywanych podstawach czynienia wszystkich rozstrzygnięć zawarta jest (choć mocno nie wprost) idea o zachowaniu równowagi i proporcjonalności struktury wydatków ze strukturą zatrudnienia – czyli jeżeli w szczególności jakieś „złotówki” (których nie otrzymuje nauczyciel) zmniejszają strukturę wydatków, to (co do zasady) musi to iść ze zmniejszaniem struktury zatrudnienia (i analogicznie w odniesieniu do „zwiększania”). Czyli z perspektywy tej najogólniejszej idei odpowiedź przechyla się tymczasem w stronę – „nie”, „odprawa pośmiertna (oraz inne: tu patrz katalog paragrafu 302) nie jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia”.

Ale jak to wygląda z perspektywy rozstrzygnięć szczegółowych? Zatem od art. 30a ust. 1 i 2 zaczynając…

„1. […] organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych […] wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, […], oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli […].

2. W przypadku nieosiągnięcia […] wysokości średnich wynagrodzeń, […], w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli […] w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli […] oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, […].”

Oto najpierw to, co należy tu widzieć jako rzeczy pewne (czyli nie budzące wątpliwości żadnych):

(1) pojęcie „średnich wynagrodzeń nauczycieli” – jest zdefiniowane jednoznacznie w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela (choć z pewną „poprawką” wzgledem roku 2019 - ciekawość co za „wynalazki” się trafią w roku 2020?;

(2) przeprowadza się tu (dokonuje się) nie analizy wynagrodzeń nauczycieli, lecz analizy wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli;

(3) wynagrodzenie nauczyciela (zdefiniowane w art. 30a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela) nie jest równoważne (ani w rozumieniu prawnym, ani w rozumieniu algebraicznym) wydatkowi poniesionemu na wynagrodzenie nauczyciela (zupełnie różna od definicji „wynagrodzenia nauczyciela” jest definicja „wydatku poniesionego na wynagrodzenia” zawarta w rozporządzeniu w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania […] w części „Objaśnienia” w pkt 4 – i na nic tu czynione przez „Niektórych” „zaklinanie rzeczywistości” – to nie jest to samo! Prawodawca tak postanowił i kropka!);

(4) „średnioroczna liczba etatów nauczycieli” (w danej grupie awansu zawodowego) jest sumą „średniorocznych struktur zatrudnienia”, które są średnią arytmetyczną z danych, które nie są wprost nazwane ani w art. 30a, ani w przepisach wykonawczych (ale muszą zaistnieć aby można było policzyć średnie arytmetyczne, o których stanowi się w rozporządzeniu) – chodzi zatem o średnią arytmetyczną z „miesięcznych struktur zatrudnienia” (choć to wymaga szerszego wywodu – tu, na potrzeby tego tekstu, taki jest zbędny);

(5) liczyć należy w przeprowadzaniu analizy „strukturę zatrudnienia” – nie chodzi tu zatem o „strukturę świadczenia pracy” lub „strukturę obecności”, lub „strukturę bycia obecnym”, lub… - czyli nauczyciel świadczący pracę w każdym tygodniu od poniedziałku do piątku jest w stanie zatrudnienia w te dni i choć nie świadczy pracy w soboty, niedziele i święta, to także i w te dni pozostaje w stanie zatrudnienia, co powinno być odpowiednio i spójnie odzwierciedlone w liczeniu „struktury zatrudnienia”, „średniorocznej struktury zatrudnienia” oraz „średniorocznej liczby etatów”. Podobnie rzecz się ma w odniesieniu do różnych okresów nieobecności (poprawnie: „okresów nieprowadzenia zajęć”) – choć tu rozporządzeniodawca raczył to widzieć „nieco inaczej” (to pozostaje kwestią ciągle dyskutowaną i uznaniową).

Po koniecznym zaakceptowaniu tego, co wyżej, można formułować odpowiedzi na niektóre pytania.

Pytanie: „Czy przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela uwzględnia się odprawy pośmiertne?”. I analogiczne pytania w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302.

Nie, „odprawa pośmiertna” nie jest „wliczana” „do wyliczania średnich wynagrodzeń nauczycieli” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302). „Średnie wynagrodzenie” jest jednoznacznie zdefiniowane w art. 30 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela i dlatego „Nie”. W tak, jak wyżej najczęściej sformułowanym pytaniu, chodzi jednak zwykle o to, czy „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”? Odpowiedź na takie pytanie nie jest już tak prosta i jednoznaczna.

Pojęcie „wydatku poniesionego na wynagrodzenie nauczyciela” zdefiniowano następująco: „Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku podlegającym analizie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę.”.

Można pokusić się o napisanie tej definicji w sposób nieco bardziej komunikatywny. Można zauważyć, że w tej definicji zawarto katalog (katalog ma jednoznacznie charakter zamknięty) czterech kryteriów rozstrzygania tego, co uznawać należy za „wydatek poniesiony na wynagrodzenia”:

(1) „…poniesione w roku podlegającym analizie” – „wyłącznie”, czyli obecnie w roku 2019, czyli najpewniej w znaczeniu zwrotu „faktycznie zaistniałe w roku 2019”;

(2) „…z budżetu jednostki samorządu terytorialnego” – „wyłącznie”, czyli najpewniej w znaczeniu zwrotu „faktycznie pochodzące bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego”;

(3) „…na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1” – wyłącznie (to kryterium wymaga niżej osobnej i poszerzonej mocno dyskusji);

(4) „…bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę” – pochodne ponoszone przez pracodawcę są wyłączone z pojęcia „wydatku poniesionego na wynagrodzenie”.

W znaczeniu spostrzeżenia „katalog ma jednoznacznie charakter zamknięty” – rzeczą pozostającą (i to wielce pozostającą) poza słusznością dokonywania tu stosownych rozstrzygnięć jest próba stosowania jakichś innych kryteriów rozstrzygania, jak na przykład przywoływanie „paragrafów klasyfikacji budżetowej”; skoro zauważany katalog kryteriów rozstrzygania ma charakter zamknięty (a ma! – i zero, co do tego, wątpliwości), to znaczy, że „racjonalny, spójny i mądry prawodawca” wskazuje, że właściwych rozstrzygnięć należy dokonywać właśnie w oparciu o tylko tak wskazane kryteria (w przeciwnym razie należałoby zakładać, że prawodawca nie jest ani racjonalny, ani spójny, ani mądry – to oczywiście jest tylko sarkastyczny ozdobnik tego tu wywodu, co nie zmienia faktu istnienia „katalogu kryteriów o jednoznacznie zamkniętym charakterze”, a także faktu chęci myślenia, że prawodawca jest jednak mądry, spójny i racjonalny).

Możliwa dyskusja zwrotu „…na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1” jest następująca:

(1) jest ustanowione: „…na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1”;

(2) nie jest ustanowione: „…na wynagrodzenia nauczyciela w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1”;

(3) nie jest ustanowione: „…na wynagrodzenia w składnikach wynagrodzenia nauczyciela wskazanych w art. 30 ust. 1”;

(4) jednocześnie w art. 30a w ust. 2 jest ustanowione: „W przypadku nieosiągnięcia […] wysokości średnich wynagrodzeń, […], w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli […] w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli […] oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, […]”;

(5) ale nie jest w art. 30a ust. 2 ustanowione: „W przypadku nieosiągnięcia […] wysokości średnich wynagrodzeń, […], w składnikach wynagrodzenia nauczyciela wskazanych w art. 30 ust. 1 organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli […] w składnikach wynagrodzenia nauczyciela, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli […] oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, […]”.

Czyli

…po pierwsze: wygląda na to (rzecz jednak w takim ujęciu musi pozostawać dyskusyjna), że nie chodzi tu o „składniki wynagrodzenia nauczyciela” (w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela – zdefiniowano tam pojęcie „wynagrodzenie nauczyciela” a nie pojęcie „wynagrodzenie” - to drobnostka tu bez istotnego znaczenia), lecz o „składniki, o których mowa w art. 30a ust. 1”, czyli chyba (co najwyżej można właśnie tu napisać „chyba”) chodzi o składniki przepisu (zapisu jako całości tworzącej ten przepis) zawartego w art. 30a ust. 1 (to jednak może mieć istotne znaczenie w szukaniu odpowiedzi na inne podobne pytania dotyczące „wydatków poniesionych na wynagrodzenia”);

…po drugie: nie da się (nie można tak w Polsce) jednak jednoznacznie twierdzić, że literalne przeczytanie ze zrozumieniem tego, co napisano, jest tu wystarczające – trzeba często się zastanowić „co poeta miał na myśli”, co w oficjalnej „mowie” nazywa się zwykle „rozpoznaniem intencji ustawodawcy, prawodawcy, rozporządzeniodawcy, czy tez innego […]dawcy”;

…po trzecie rację i tak będzie miał tu ten (a to jest spostrzeżenie „wkurzające”), wobec którego zakładać się będzie (bez dociekania dlaczego), że ma rację – a w przypadku prawa opresyjnego, będzie to zwykle ten, kto dysponuje mocą opresji; dalej będzie to zjawisko nazywane „Mający Rację”.

…po czwarte to jednak mądry, spójny i racjonalny prawodawca, tworząc prawo, zawęża pola uznaniowości do wartości bliskich zera – widać różnie się pojmuje w różnych kręgach pojmowania „wartości bliskie zeru”, bo przecież prawodawca jest mądry, spójny i racjonalny.

A w tymże art. 30a ust. 1 stanowi się, że:

„Wynagrodzenie nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 32, składa się z:

1) wynagrodzenia zasadniczego;

2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy, oraz za warunki pracy,

3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, świadczenia, o którym mowa w art. 53a, i dodatku, o którym mowa w art. 54 ust. 5.”.

Czyli, czy „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”?  W zgodności ze wskazanymi wyżej kryteriami rozstrzygania…

(1) czy „…poniesione w roku podlegającym analizie”? – kryterium spełnione;

(2) czy „…z budżetu jednostki samorządu terytorialnego”? – kryterium spełnione;

(4) to nie jest „…pochodna ponoszona przez pracodawcę” – pochodne ponoszone przez pracodawcę są wyłączone z pojęcia „wydatku poniesionego na wynagrodzenie”;

…a z punktem (3) jest „powszechny od lat kłopot”…

(3) czy „…na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1”?...

Rzecz nie mieści się w definicji „wynagrodzenia nauczyciela” w punktach od 1) do 3); w punkcie 4) jest jednak swego rodzaju „worek”: „inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy”. Można teraz dokonać przeglądu przepisów prawa (bardzo wiele zdań do przepisania) oraz przeglądu literatury przedmiotu (podręczniki, opracowania, artykuły, zasoby www, interpelacje poselskie, orzecznictwo, uzasadnienia do przepisów prawa,… - jeszcze więcej zdań do przepisania) – i co? I daje się wtedy zauważyć, że:

(1) nie ma definicji „innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy”;

(2) najczęściej „inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy” są nazywane jednocześnie „świadczeniami związanymi z pracą”;

(3) istnieje rodzaj „pokusy” wskazywania „kont i/lub paragrafów księgowych” na rzecz rozstrzygania tego, co jest, a co nie jest „innym świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy”, ale brak definicji tego pojęcia (1) sprawia, że wszystkie realizacje tych „pokus” mają charakter wysoce uznaniowy, doraźny, autorski, umowny, dyskusyjny,… - jednym zdaniem „szkoda amunicji” na roztrząsanie tych pokus;

(4) zdrowy rozsądek każe myśleć w bardzo prosty i logiczny sposób (dla wielu jednak zbyt prosty i zbyt logiczny): czy dane świadczenie (pieniądze) wynika z faktu istnienia obecnego lub przeszłego stosunku pracy, czyli czy jest konsekwencją zaistniałego stosunku pracy? Jeżeli odpowiedź na takie pytanie brzmi: tak, „te pieniądze” wynikają z faktu zaistnienia stosunku pracy – to znaczy, że związane są z pracą, to znaczy, że można „owo” nazywać „świadczeniem związanym z pracą” lub „innym świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy”…; pod warunkiem jednak, że nie istnieje przepis prawa, który przedmiot pytania wyłącza z pojęcia „innego świadczenia wynikającego ze stosunku pracy” – a jak to już się wyżej „rzekło” – no, nie ma takich przepisów prawa.

(5) no i (można chyba także napisać: no, ale) oczywiście nie do pominięcia pozostaje tu także rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów (można tu dodatkowo się także wspierać opracowaniami sporządzonymi na podstawie wskazanych przepisów oraz wyjaśnień, artykułów i uchwał właściwego dla pytającego Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej), gdzie w Klasyfikacji budżetowej w części dotyczącej Klasyfikacji paragrafów wydatków i środków zawarty jest ów paragraf 302 – Wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń. „Paragraf ten obejmuje wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, niezaliczone do wynagrodzeń, w szczególności:” (katalog ten zatem ma charakter otwarty) „[…]” – kopia treści tego paragrafu zawarta jest poniżej w załączniku do tego artykułu.

No i… czy „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”?  

Mądry, spójny i racjonalny przedstawiciel prawodawcy mógł napisać definicję „wydatków poniesionych na wynagrodzenia” co najmniej na przykład tak: „Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku podlegającym analizie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę oraz bez wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń.”. Ale tak nie napisał! Czyli z tej najbardziej tu właściwej i szczegółowej perspektywy szukania odpowiedzi – „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”? .

Ale w takim razie należałoby twierdzić, że spełnionym pozostaje kryterium: (3) czy „…na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1”?...; czyli to by dalej oznaczało konieczność twierdzenia, że „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „innym świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy” – no istotnie jest (przecież nauczyciel – tu oczywiście nie on, lecz jego spadkobiercy – nie uzyskał by tej odprawy, gdyby nie istniał stosunek pracy)! Ale będąc zatem „innym świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy”, „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wydatkiem osobowym niezaliczonym do wynagrodzeń”. Czyli gdyby pytanie brzmiało: czy „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wynagrodzenia nauczyciela”? Odpowiedź: „Nie”. Ale pytanie brzmi: czy „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”?... A jednocześnie – warto to pamiętać – przeprowadza się tu (dokonuje się tu) nie analizę wynagrodzeń nauczycieli, lecz analizę wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli.

…Właśnie powyżej dokonano „testu równowagi”, „testu proporcjonalności”, „testu możliwej do przyjęcia argumentacji”,…

…i odpowiedź musi tu brzmieć: Tak, „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest „wliczana” do „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela”.

Odpowiedź jest sprzeczna z tą uzyskaną z pojmowania idei ogólnej analizy! Tu wypada lekko zmodernizować pewną prawdę starożytną: „analiza szczegółowa pozbawia mocy analizę ogólną”, ale czy w odniesieniu do podobnych pytań jest to słuszne? – To jest pytanie retoryczne.

Na wszelki wypadek powtórzę: mądry, spójny i racjonalny prawodawca, tworząc prawo, zawęża pola uznaniowości do wartości bliskich zera – widać różnie się pojmuje w różnych kręgach pojmowania „wartości bliskie zeru”, bo przecież prawodawca jest mądry, spójny i racjonalny…; a rację będzie miał nie ten, kto szuka obiektywnej odpowiedzi, lecz ten, wobec którego zakładać się będzie (bez dociekania dlaczego), że ma rację – a w przypadku prawa opresyjnego, będzie to zwykle ten, kto dysponuje mocą opresji.

Dlatego warto tu sięgnąć po jeszcze innego rodzaju argumentację.

Otóż, wyobraźmy sobie, że w wyniku potraktowania „odprawy pośmiertnej” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jako „wydatku poniesionego na wynagrodzenia nauczyciela” suma wydatków w przeprowadzaniu analizy wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli wyniosła tyle, że różnica, o której się stanowi w przywoływanym wyżej art. 30a ust. 2, jest taka, że nie będą wyliczane w danej grupie awansu zawodowego jednorazowe dodatki uzupełniające lub owszem taka, że będą wyliczone jakieś kwoty jednorazowych dodatków uzupełniających. I dalej w tej tu „opowieści” wyobraźmy sobie, że „Mający Rację” stwierdza, że jednak „Nie” – „odprawy pośmiertnej” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) „nie można ujmować jako” „wydatek poniesiony na wynagrodzenia nauczyciela”! Czyli w najgorszym przypadku (cokolwiek by to znaczyło) trzeba będzie przeprowadzić analizę ponownie i być może jednak jakieś kwoty jednorazowych dodatków uzupełniających nauczycielom wypłacić lub już wypłacone „odrobinę” zwiększyć o kolejne złotówki, które trzeba będzie wypłacić – i to jest wykonalne. W przeciwnym przypadku, czyli nie potraktowania „odprawy pośmiertnej” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jako „wydatku poniesionego na wynagrodzenia nauczyciela”, przy jednoczesnym twierdzeniu „Mającego Rację”, że „Nie”, to jednak jest „wydatek poniesiony na wynagrodzenia nauczyciela”… - może dojść do sytuacji raczej nie dającej się zrealizować lub bardzo trudnej w realizacji w rozumieniu okoliczności tejże realizacji.

Jednym zdaniem: w interesie (cokolwiek by to znaczyło) jednostki samorządu terytorialnego jest twierdzić, że „odprawa pośmiertna” (i analogicznie w odniesieniu do całego katalogu wydatków osobowych niezaliczonych do wynagrodzeń w rozumieniu klasyfikacji paragrafów wydatków i środków – paragraf 302) jest składnikiem „wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli”.

Ostatecznie – to i tak Czytelnik tej treści musi zdecydować, a decyzja Czytelnika będzie tu jedynie słuszną. Naprawdę „jedynie słuszną” – brak jest tak możliwości ostatecznego wykazania jej słuszności, jak i braku słuszności. Choć – pytanie retoryczne kolejne – kto już w naszym kraju pojmuje ten banał, a kto jeszcze nie?

No – i wychodzi tu na to, że „1000,00 zł na start” nie jest wydatkiem, „wiejski” – to już na zawsze chyba pozostanie dyskusyjne i uznaniowe, a „cała reszta” (302) jest wydatkiem?

Załącznik

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2.03.2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. 2014 poz. 1053; choć warto wiedzieć, że nowelizacji po wskazanym tu tekście jednolitym było już 19; http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140001053)

Załącznik nr 4; Klasyfikacja paragrafów wydatków i środków (z objaśnieniami); Świadczenia na rzecz osób fizycznych (302 do 305, 307, 311, 320 do 321 i 324 do 326)

302 Wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń

Paragraf ten obejmuje wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, niezaliczone do wynagrodzeń, w szczególności:

świadczenia rzeczowe, wynikające z przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (w tym profilaktyczne posiłki i napoje), oraz ekwiwalenty za te świadczenia, a także ekwiwalenty za pranie odzieży roboczej wykonywane przez pracowników, ekwiwalenty za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego,

ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące własność wykonawcy,

zasiłki na zagospodarowanie i zasiłki osiedleniowe, z wyłączeniem zasiłków na zagospodarowanie nauczycieli,

dodatki mieszkaniowe i wiejskie dla nauczycieli,

środki wydawane do spożycia pracownikom wyłącznie w czasie wykonywania pracy, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu (m.in. w zakładach gastronomicznych, placówkach wyżywienia przyzakładowego, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach dla nieletnich, służbie zdrowia, w domach pomocy społecznej, domach wczasowych, marynarzom i rybakom oraz dodatki kaloryczne wypłacane na podstawie odrębnych przepisów),

wartość umundurowania, jeśli obowiązek jego noszenia wynika z obowiązujących ustaw,

wypłaty dokonywane na rzecz twórców wynalazków, projektów racjonalizatorskich i wzorów użytkowych oraz nagrody związane z tymi projektami, a także nagrody za osiągnięcie wymiernych efektów ekonomicznych wdrażania nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych, będących wynikami prac badawczych,

określone ustawowo: odprawy pieniężne, odszkodowania, rekompensaty lub inne świadczenia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo restrukturyzacji zatrudnienia z przyczyn niedotyczących pracowników,

odszkodowania przysługujące od pracodawcy za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy,

zasądzone i dobrowolnie wypłacone odszkodowania w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy,

wypłaty przeznaczone na pomoc zdrowotną dla nauczycieli,

świadczenia przysługujące mianowanym urzędnikom państwowym w razie rozwiązania stosunku pracy, w przypadku reorganizacji urzędu lub jego likwidacji, oraz świadczenia przysługujące urzędnikom służby cywilnej w razie rozwiązania stosunku pracy, w przypadku likwidacji urzędu,

odprawy pośmiertne,

świadczenia przysługujące członkom służby zagranicznej oraz pracownikom zatrudnionym zgodnie z polskim prawem, wykonującym obowiązki służbowe w placówkach zagranicznych, w tym dodatki zagraniczne i dodatki na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania rodziny przysługujące ambasadorowi i konsulowi kierującemu urzędem konsularnym.

Krzysztof Sługocki, 28.11.2019