Dostępność funkcjonalności Aplikacji wspomagania dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do stosowanego oprogramowania typu arkusz kalkulacyjny (w świetle aktualnych możliwości i polityki rozwojowej Aplikacji).

Korzystanie z Aplikacji wspomagania dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli wymaga czynności zgromadzenia danych w plikach gromadzenia danych (pliki [awn*.xlsx]) oraz czynności dokonania analizy zgromadzonych danych (plik analizatora [Analizator2019_w*.xlsm]) w rozumieniu art. 30a ustawy Karta Nauczyciela. Gromadzenie danych w plikach gromadzenia danych może być obsłużone poprzez zastosowanie oprogramowania arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel lub dowolnego innego (w szczególności także bezpłatnego) oprogramowania typu „arkusz kalkulacyjny”, ale (proszę na to zwracać uwagę!) koniecznie zgodnego z obsługą formatu XLSX, dostępnością funkcji (formuł) zgodnych z biblioteką funkcji Microsoft Excel oraz zgodnego z obsługą kontroli poprawności danych  - obecnie żaden pakiet takiego oprogramowania nie spełnia w 100% wskazanych konieczności (nie jest to jednocześnie tymczasem przeszkodą w wypełnieniu potrzeby gromadzenia danych).

Realizacja czynności dokonania analizy jest możliwa tylko z użyciem oprogramowania arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel (obecnie co najmniej od wersji 2007).

Ale! - Pomoc techniczna dla pakietu Office 2007 zakończyła się 10 października 2017. Od tej daty żaden producent (wykonawca, autor,...) oprogramowania (aplikacji, rozwiązań,…) opartych o funkcjonalności oprogramowania arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel nie musi czuć się zobowiązany (o ile nie wynika to z zawartych umów, porozumień, ustaleń,… - nie jest zasadne zawieranie tego rodzaju porozumień) do dbania o to, aby oprogramowania (aplikacje, rozwiązania,…) tworzone w oparciu o wyższe wersje (wyższe od wersji 2007) działały także w pełni poprawnie na poziomie zastosowań wersji 2007 (podejmowanie takich działań nie jest pożądane z wielu perspektyw). Niektóre (najnowsze i nie będące koniecznymi dla poprawności dokonania analizy) funkcjonalności Aplikacji wspomagania dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli od roku 2019 nie są już dostępne w przypadku stosowania Microsoft Excel w wersji 2007 (nie są to funkcjonalności ani konieczne, ani o kluczowym znaczeniu dla realizacji analizy). Przewiduje się, że w roku 2020 nie będą już dostępne także niektóre kluczowe funkcjonalności w przypadku stosowania wersji 2007.

Z perspektywy polityki dbania o jakość i bezpieczeństwo stosowanego oprogramowania – korzystanie z oprogramowania z zakończonym świadczeniem pomocy technicznej naraża na poważne i potencjalnie niebezpieczne zagrożenia bezpieczeństwa (chodzi o zagrożenia nie tylko natury informatycznej – także prawnej). Ogólne zasady bezpieczeństwa (tu wychodząc poza aspekty związane ze stosowaniem wskazywanej Aplikacji) wymagają przeprowadzenia koniecznych uaktualnień (tu do nowszej wersji pakietu Office – do wersji 2013, 2016 lub najlepiej 2019, lub innych zalecanych aktualnie przez Microsoft). Taka polityka pozwoli na  dostępność na bieżąco wszystkich najnowszych funkcji, poprawek i aktualizacji zabezpieczeń nie tylko w odniesieniu do Aplikacji wspomagania dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli.

Nie zaleca się już powszechnie także zmiany wersji 2007 na wersję 2010. Świadczenie pomocy technicznej dla pakietu Office 2010 wkrótce zostanie zakończone. Świadczenie pomocy technicznej dla pakietu Office 2010 zostanie zakończone 13 października 2020 roku. Oznacza to, że firma Microsoft przestanie także i w tym przypadku świadczyć pomoc techniczną oraz dostarczać aktualizacje zabezpieczeń i oprogramowania.

Co oznacza zakończenie świadczenia pomocy technicznej?

• nie da się już otrzymywać aktualizacji oprogramowania pakietu Office z usługi Microsoft Update;
• nie da się już otrzymywać aktualizacji zabezpieczeń; aktualizacje zabezpieczeń ułatwiają ochronę komputera przed działaniem szkodliwych wirusów, oprogramowania szpiegującego i innego złośliwego oprogramowania;
• nie da się już otrzymywać pomocy technicznej przez telefon ani za pośrednictwem czatu;
• nie będą udostępniane dalsze aktualizacje zawartości pomocy technicznej; w rzeczywistości większość zawartości pomocy online zostanie wycofana;
• nie będzie już można pobrać pakietu Office z witryny internetowej firmy Microsoft;
• zwiększa się ryzyko naruszenia przepisów prawa (na przykład w odniesieniu do analizy skutków dla ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem ich danych osobowych itp.).

Dlaczego firma Microsoft to robi? Pakiet Office 2007, 2010,… tak jak większość produktów firmy Microsoft, ma znany, racjonalny i powszechnie akceptowany cykl świadczenia pomocy technicznej, podczas którego udostępniane są nowe funkcje, poprawki, poprawki zabezpieczeń i tak dalej. Ten cykl życia zwykle trwa 10 lat od daty początkowego wydania produktu.

Działanie Aplikacji – zauważane niektóre problemy...

Co prawda jest to obecnie bardzo rzadkie, ale tu i ówdzie pojawiają się powtarzające się w doniesieniach „problemy” i Aplikacja wspomagania dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli nie zadziała oczekiwanie prosto i poprawnie. Okazuje się, że prawie we wszystkich przypadkach rzecz związana jest z obsługą makr, co zwykle ujawnia się już na początku użytkowania Aplikacji (Analizatora) – jedną z pierwszych czynności jest „uaktywnienie Licencji”, a jest to obsługiwane właśnie przez „bardzo wymagające” makro (skrypt, program,…). Zwrot „bardzo wymagające” oznacza, że „ustawienia bezpieczeństwa makr” (tak się określa wszystkie te czynności, które pozwalają na oczekiwanie funkcjonalne i poprawne korzystanie z oprogramowanych arkuszy) muszą spełniać wskazywane niżej warunki. Nie są to jakieś szczególne warunki. Można je wszystkie określić następująco: całkowicie wystarczą ustawienia standardowe, czyli takie, które pojawiają się po zainstalowaniu pakietu Office. Tu jednak zwykle okazuje się, że im starsza wersja Office’a (Excel’a), to nie dość, że „stara”, to i tym dłużej użytkowana i tym staje się coraz bardziej prawdopodobne, że w trakcie minionych lat sam użytkownik lub różne aplikacje przez niego użytkowane doprowadziły do lekkiej „deregulacji” pożądanych ustawień, a w przypadku najstarszej tu akceptowalnej wersji (Excel 2007) to i bardzo często brakuje koniecznych aktualizacji (łatek, poprawek, „service pack’ów”,…) określanych mianem „SP3”; często nawet owa aktualizacja jest, ale nie ma łatek/poprawek do wcześniejszych „łatek/poprawek” – taka to już jest natura bardzo szybko starzejącego się oprogramowania. Excel 2007 należy już do kategorii oprogramowania „archaicznego” (uważam to określenie za przesadne – ale taki termin jest stosowany w srodowisku, w którym się poruszam), choć ja w większości „zwykłych” przypadków dalej owego używam (chyba jest to siła przyzwyczajenia). Używam tak naprawdę tylko jeszcze dlatego, że bardzo wielu moich klientów wciąż go używa…

Pomocne i praktyczne uwagi:

• …bywa, że zaistnieje komunikat o błędzie symbolizowanym nr 1004 (użytkownicy Aplikacji zwykle mówią/piszą: „…już któryś raz wpisuję kod Licencji i dalej mam informację o braku licencji…”) oznacza to zwykle, że „czegoś brakuje” - obstawiam, że w większości przypadków będzie chodziło o jakiś rodzaj „nieaktualności” danej wersji Excel'a (generalnie to chodzi tu najczęściej o Excel 2007, który zaczyna być coraz bardziej „kłopotliwy”, choć uważam, że pozostaje nadal całkowicie wystarczającym…);
• …ustawienia (dotyczy Excel’a 2007; wskazane niżej ustawienia są standardowe, czyli takimi pozostają tuż po zainstalowaniu pakietu Office i w zasadzie nie ma potrzeby tu czegokolwiek zmieniać z perspektywy codziennej pracy z Excel'em...): [Przycisk pakietu Office (lewy górny róg okna Excel'a)]; [Opcje programu Excel]; [Centrum zaufania]; [Ustawienia Centrum zaufania...] - aktywna (zaznaczona) opcja: „Pokaż pasek komunikatów we wszystkich aplikacjach, jeśli zawartość została zablokowana”; [Ustawienia makr] - aktywne (zaznaczone) opcje: „Wyłącz wszystkie makra i wyświetl powiadomienie” oraz „Ufaj dostępowi do modelu obiektowego projektu VBA”;
• …sprawdzenie wersji (dotyczy wersji 2007): [Przycisk pakietu Office (lewy górny róg okna Excel'a)]; [Opcje programu Excel]; [Zasoby]; [Informacje (Microsoft Office Excel 2007 - informacje)] - obecnie ostatnia „aktualna wersja Excel'a 2007” oznacza: „Microsoft Office Excel 2007 (12.0.6780.5000) SP3 MSO (12.0.6777.5000)”; w przypadku Excel'a 2007 konieczne jest owo „SP3” a numery w nawiasach nie mogą być mniejsze od (12.0.6770...); ...przy okazji można w oknie „informacje” sprawdzić identyfikację podmiotu, do którego przypisana jest Licencja (tu chodzi o licencję Excel'a) oraz identyfikator (kod) produktu - warto te informacje „na boku” sobie zanotować...;
• …ta uwaga, dotycząca zmieniania ustawień bezpieczeństwa makr w programie Excel, zgrabnie dostępna pod wskazanym adresem, jest bardzo ważna, bo dotyczy wszystkich wersji Excel’a (2007, 2010, 2013, 2016): https://support.office.com/pl-pl/article/

Inne przydatne zasoby:
Dodatek Service Pack 3 (SP3) dla pakietu Microsoft Office 2007;
Description of the 2007 Office suite SP3 and of Office Language Pack 2007 SP3;
Description of the security update for Excel 2007: November 14, 2017;

Alternatywą do kwestii sugerowanych wyżej (w odniesieniu do radzenia sobie z Aplikacją Analiza2019) są:

• ...zakupić i zainstalować jedną z najnowszych wersji Excel'a (dziś najlepiej 2016 lub wyższa) – nie zalecam raczej, chyba że Excel jest podstawowym instrumentem pracy, to zalecam bardzo…;
• ...użyć innego komputera z nowszym Excel'em lub aktualną w pełni (jak wyżej opisałem w odniesieniu do Excel’a 2007) wersją Excel'a – jeżeli istnieje taka możliwość, to zalecam, na okoliczność dokonania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli;
• ...zainstalować najnowszą wersję; testową (trial/2016 lub wyższą – bardzo istotną rzeczą jest wybór właściwej wersji 32bit lub 64bit...) dobreprogramy.pl/Microsoft-Office-2016 – funkcjonuje przez chyba 30 dni; zalecam, ale jako dość skrajne rozwiązanie typu „jestem pod ścianą...”;
• ...rozwiązaniem także raczej trochę skrajnym, ale mocno skutecznym, jest to, że ja po swojej stronie mogę wszystko przygotować (pod dyktando, poprzez rozmowę telefoniczną - 501 091 995), wyślę pliki do gromadzenia danych (wtedy na potrzebę gromadzenia danych nawet mocno nieaktualny Excel 2007 będzie super Excel'em), po zgromadzeniu danych pliki należy przesłać do mnie, ja dokonam analizy i wyślę wyniki... (nie jest wykluczone, że wtedy, w niektórych przypadkach będę się ośmielał proponować wystawienie faktury za wykonaną usługę)… - czy taką alternatywę zalecać? …tu proszę rzecz oceniać na zimno i samodzielnie.

Nieliczni już użytkownicy informują więc, że troszkę „pod górkę” mają, ale jest to zwykle konsekwencją drobnych zaniedbań natury informatycznej po stronie tych użytkowników, którzy sądzą, że o jakość i standard oprogramowania nie trzeba zbyt mocno dbać i że rzecz owa się nie starzeje… - proszę jednak pozostawać w zdecydowanie optymistycznym nastawieniu; mam nadzieję, że widać wyraźnie, że się znam na rzeczy i zawsze będę umiał pomóc…

Krzysztof Sługocki, 17.09.2019