Co do zasady – jeżeli intencją prawodawcy (tu „dowcipnego” rozporządzeniodawcy) jest dokonanie zmiany w przepisie prawa, to zmienia jego treść. A jeśli zmienia treść przepisu i na poziomie uzasadnienia nie tłumaczy, dlaczego zmienia, to albo nie wie, co czyni, albo doskonale wie, co czyni, tylko intencje ma paskudne, więc ich nie ujawnia – nie wiadomo, która postawa jest bardziej godna potępienia.

Rozporządzenie pozostaje jeszcze w sferze projektu. Różni „opiniodawcy” akceptują projekt: taka to a tak organizacja „[…] nie wnosi żadnych uwag […]”, czyli z dnia na dzień jest coraz więcej sygnałów, że to, co jest projektowane, stanie się stanem faktycznym i obowiązującym. No, to warto już wskazywać kolejne potencjalne problemy „nowe i stare”.

Problemy godne rangi twórcy, które mogą być generowane nowym rozporządzeniem wykonawczym do art. 30a już zostały opisane we wcześniejszych wiadomościach. Nie są to jedyne problemy jakie, mogą zaistnieć. Mijanie się z fundamentalnymi zasadami tworzenia (pewnie także i czytania prawa) po stronie MEiN, to chyba „fraszka” niegodna stęknięcia nawet. Czas było przywyknąć – przecież obecnie to obowiązujący standard.

Przez minione lata treść rozporządzenia zawierająca definicję „wydatków poniesionych na wynagrodzenia” miała tytuł „Wydatki poniesione na wynagrodzenia”. Projektowany nowy tytuł tej treści: „Wydatki poniesione w 2022 r. na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy” – tak rozbudowany tytuł zasadniczo zmienia tu istotę pojmowania wydatków, a dodatkowo jest to wzmacniane zwrotem „w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1”.

Tak było: „Wydatki poniesione na wynagrodzenia. Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku podlegającym analizie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę”.

Tak chyba będzie: „Wydatki poniesione w 2022 r. na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy. Wydatki poniesione w 2022 r. na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy, obejmują wyłącznie wydatki poniesione w 2022 r. z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1 ustawy, bez pochodnych od wynagrodzeń”.

„Wydatek poniesiony na wynagrodzenia w składnikach […] art. 30 ust. 1” to nie jest to samo, co „wydatek poniesiony na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach […] art. 30 ust. 1” (różnicę stanowi to jedno słowo „nauczycieli”). Dotąd wyrazem domniemania było to, że chodzi o „wynagrodzenia nauczycieli”. Chodzi tu o to, że dotychczasowy brak we wskazywanym wyżej miejscu słowa „nauczycieli” otwierał drogę do możliwości takiego interpretowania, że nie tyle tu chodzi o składniki wynagrodzenia nauczyciela (czyli – z mocy art. 30 ust. 1: wynagrodzenia zasadnicze; dodatki za wysługę lat, motywacyjne, funkcyjne, w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy, oraz dodatki za warunki pracy, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw; nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy) – czyli bez tego, co dalej zapisano w tym przepisie po zwrocie „z wyłączeniem […]”; lecz – że chodzi tu o składniki art. 30 ust. 1 w całości, czyli wraz z tym, co dalej zapisano po zwrocie „z wyłączeniem […]”.

Teraz już (wreszcie) po tylu latach będzie wiadomo dość jednoznacznie, że nie należy się zastanawiać, czy to po zwrocie „z wyłączeniem […]” (czyli: „z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, świadczenia, o którym mowa w art. 53a, i dodatku, o którym mowa w art. 54 ust. 5”) nie należy na pewno chcieć rozpatrywać jako ewentualnie także składniki wydatków poniesionych na wynagrodzenia. Nie jest to odkrywcze (no, chyba że po stronie MEiN), bo latami ukształtowała się praktyka powszechnie akceptowana (zdroworozsądkowa), że to, co zapisano po zwrocie „z wyłączeniem […]” – nie jest składnikiem wydatków mimo „słabizny” tkwiącej w dotychczasowym brzmieniu przepisu definiującego wydatki.

MEiN jednak dokonuje „epokowego” odkrycia i należy to docenić i chwalić.

Brzmi to jednak „nowe” teraz tak (po pominięciu w czytaniu dwóch pozostałych kryteriów rozstrzygania: „wydatki poniesione w 2022 r. z budżetu jednostki samorządu terytorialnego”):

Pytanie – co to są wydatki poniesione na wynagrodzenia?
Odpowiedź MEiN – „Wydatki poniesione na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1 (to) Wydatki poniesione na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, (które) obejmują wyłącznie wydatki poniesione na wynagrodzenia nauczycieli w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1”.

Czyli pewnie twórca (niewątpliwie Artysta) takiego brzmienia bardzo silnie chce coś zakomunikować – coś w rodzaju: co to jest kolor czerwony? – No, kolor czerwony to jest kolor czerwony, taki który jest taki czerwony.

Co Artysta chciał zakomunikować? Nie jest to wiadome – prawdopodobnie tylko i aż to, co tak składnie, dowcipnie i dobitnie zakomunikował.

Jednak najbardziej kluczowy zwrot: „inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy” – no, jest w tym art. 30 ust. 1 przed zwrotem „z wyłączeniem […]”. Nie ma definicji „świadczeń wynikających ze stosunku pracy” (choć wszyscy „mniej więcej czują”, o co chodzi), o definicji „innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy” nie wspominając.

Czyli już wiadomo, o co chyba chodziło Artyście. Artysta próbuje „zamotać” i odwrócić uwagę Czytelnika od kluczowego latami problemu, bo oczywiście nie ma pojęcia, jak wyjaśnić światu, jakie to „inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy” będą składnikami wynagrodzenia nauczyciela, czyli także składnikami wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli, a jakie nie – i dlaczego. Na przykład odprawa emerytalna (i wiele innych takich przykładów można tu wskazywać) – czy jest składnikiem wynagrodzenia nauczyciela (skoro mieści się w pojęciu „inne świadczenia wynikające stosunku pracy” – no, chyba że się nie mieści? – ciekawość, kto i z jakich racji o tym pozwala sobie decydować?); i ważniejsze pytanie – czy jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia?

Odpowiedź przez wszystkie minione lata należało tak ukształtować, aby twierdzić, że oto tak – tak, odprawa emerytalna jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia. A dlaczego? No, nie dlatego, że jest, lecz dlatego, że w interesie publicznym (przygoda tłumaczenia otwarta i rozległa jak ocean) jest wskazywać takie uzasadnienia, że jest. Sam fakt istnienia konieczności „kształtowania” właśnie odpowiedzi, a nie po prostu jej zaistnienia w prawie, jest aż nadto jaskrawym znakiem słabizny tego prawa, czyli w konsekwencji istnienia swobody i dowolności naruszania praw i wolności przez tych, którzy dysponują mocą opresji.

A teraz to jak będzie? No więc Artysta widać nie pojmuje, że jak zmienia treść przepisu, to burzy wypracowane po latach (optymalnie korzystne społecznie) status quo, albo bardzo dobrze to pojmuje, lecz ma paskudne intencje – i nie jest wiadome, która postawa zasługuje na większego kopa w…

Czyli było po partacku – no i jakoś słowiańskim zwyczajem „jakoś” sobie z tym radzono i dalej będzie po partacku (choć z większym poczuciem artyzmu treści), czyli z większą słowiańską fantazją trzeba będzie sobie z tym radzić.

Ręce opadają… a dalej to są „ciekawsze” nowe propozycje – na przykład projekt „nowego” pojmowania „struktury zatrudnienia”. Mnie to – sam jestem tym zdziwiony – naprawdę bawi. A gdy się „zaczytuję” w wiele nowych innych ostatnio tworzonych „przepisów prawa”, to się rozbawiam do łez.

Krzysztof Sługocki, 08.12.2022