Weterani po stronie przeprowadzających analizę i po stronie kontrolujących już dawno poznali, zrozumieli i poczuli obowiązującą tu quasi-zasadę „Nie licz dobrze, bo będzie źle; policz źle, to będzie dobrze” i mają się dobrze, bo traktują tę całą analizę ze stosownym dystansem. A „Zielonym” trzeba to za każdym razem tłumaczyć, bo stres niszczy im zdrowie.

Proszę niczego, spośród tego, co niżej wyda się negatywne, nie przypisywać sobie. Proszę mieć zero wątpliwości, że winnym są twórcy przytaczanych tu przepisów prawa. W tej tu krótkiej treści to się nie da wszystkiego wyłuskać (może zbyt mocno przytłaczać?). To może przynajmniej tyle…

W załączniku do rozporządzenia w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania MEN/MEiN określa wzór sprawozdania. Do tego wzoru zawarte są „Objaśnienia”. Tam się „objaśnia”: „I. Uzupełniając pola w poszczególnych kolumnach formularza, należy dokonać obliczeń analogicznie dla każdego stopnia awansu zawodowego (wiersze 1–4) według podanej metodologii. Wszystkie dane oraz wyniki obliczeń powinny być wpisane z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Obliczenia powinny zostać wykonane na danych z taką samą dokładnością”.

(1) Co prawda w przepisach poprzedzających, i w tytule załącznika, napisano „wzór” i „sprawozdanie”, czyli skoro w „objaśnieniu” napisano o „formularzu” i ma to pozostawać w zgodzie z najczęściej obecnie łamaną zasadą techniki prawodawczej („Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami”), to znaczy, że „formularzem” musi być tabela zawarta we „wzorze sprawozdania”.

(2) Zignorować trzeba to, że cytowane „objaśnienie” nie spełnia dwóch podstawowych zasad poprawnego użycia imiesłowowego równoważnika zdania (Men/MEiN może sobie na to pozwalać).

(3) Cytowane „objaśnienie” dotyczy tylko, „formularza” – takie jest prawo.

(4) Obliczenia (w „formularzu”) „powinny zostać wykonane” „z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku” – takie jest prawo.

(5) Czyli cytowane „objaśnienie” (ani żaden inny przepis) nie narzuca liczenia do dwóch miejsc po przecinku we wszystkich obliczeniach poprzedzających w ramach przeprowadzania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli.

(6) Cytowane „objaśnienie” (ani żaden inny przepis) nie wskazuje jaką metodę zaokrąglania do dwóch miejsc po przecinku należy stosować („szkolną”, „bankierską”, … - jest ich wiele)?

(7) Czyli analizę, w znaczeniu wszystkich obliczeń poprzedzających przygotowanie sprawozdania, należy przeprowadzić dobrze, czyli należy przeprowadzić z dokładnością do co najmniej siedmiu miejsc po przecinku w odniesieniu do liczenia „struktury zatrudnienia” (dawno już to w sposób konieczny i wystarczający udowodniono – przy skromnym pojmowaniu analizy zwłaszcza po stronie MEN/MEiN dowód jednak nie jest ani wystarczający, ani konieczny) i z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku w liczeniu kwot pieniędzy (tego się nie udowadnia – to jest wybór naturalny, chyba że przepis prawa stanowi inaczej).

(8) Dobór metody zaokrąglania powinien być dobrany zatem ze względu na interes podmiotu realizującego cel analizy oraz ze względu na minimalizowanie błędów konieczności stosowania zaokrągleń (nie jest to przedmiotem powszechnego nauczania, co nie znaczy, że nie jest prawdziwe, choć może być powszechnie i dyletancko ignorowane, zwłaszcza wiadomo po jakiej stronie).

Proszę się zastosować do od (1) do (4) – dlaczego? Bo tak! Ale proszę się nie stosować do od (5) do (8). Dlaczego? Najlepiej to także sobie powiedzieć – bo tak; choć można zaryzykować… – bo policzycie dobrze w obszarze obliczeń poprzedzających zrobienie sprawozdania, ale nie będzie to zgodne z tym, co wyjdzie w „formularzu” (narzędzia pozwalają na poeksperymentowanie w tym zakresie) i niektórym to się w głowie nie pomieści, że tak właśnie jest dobrze (eksperyment się mentalnie nie uda i bynajmniej nie ze względów algebraicznych). Zadbajcie zatem o to, żeby rzecz w obszarze obliczeń poprzedzających była „co do grosiczka” zgodna z tym, co będzie w „formularzu”, czyli „policzcie źle, żeby było dobrze”. Czyli pozostawcie zaokrąglanie w liczeniu struktury zatrudnienia do dwóch miejsc po przecinku i pozostawcie metodę zaokrąglania jako „gaussowską”; co prawda metoda „gaussowska” nie będzie zgodna zawsze z wyliczeniami z kalkulatora, ale zapewnia najmniejszą skalę błędów w konsekwencji jednak stosowania dwóch miejsc po przecinku w liczeniu struktury zatrudnienia, choć w 50% nie będzie to zgodne z interesem podmiotu realizującego cel analizy (tu też można poeksperymentować i być głęboko zszokowanym osiągniętymi wynikami). Jeśli nie wszystko jest tu zrozumiałe… – to się tym proszę nie przejmować; proszę brać przykład z MEN/MEiN – tam nikogo to nie obchodzi, a jeśli nawet obchodzi, to za właściwą uchodzi postawa, że nie obchodzi.

Kontrolujący? – Ich to obchodzi, ale co mają zrobić? Już od dawna są świadomi komplikacji, uznaniowości i braku precyzji wynikających z przepisów prawa i wiedzą, do jakich granic należy być ostrożnym oraz jak traktować analizę ze zrozumieniem i pewną dozą tolerancji; pojawiające się tu i ówdzie „regionalizmy” lub „niespójności”, czy też coś na kształt „śmiesznego wymądrzania się” – są w zaniku; idea „kontrolować, czyli pomagać” w trudnej sztuce stosowania kiepskiego prawa już jakiś czas temu przekroczyła Odrę i zaczyna powoli kiełkować nawet w naszym kraju. Ale niestety idea „kontrolować, czyli karać” za kiepskie tworzenie prawa pozostaje na razie daleko za miedzą.

Co prawda, cytowana zasada dotycząca zaokrąglania zaistniała w reakcji Rady Krajowej RIO na to, że MEN nie przygotowało „wzoru formularza sprawozdania” zgodnie z tym, co wynika z art. 30a ust 7 (czyli w przybliżeniu chodzi o coś podobnego do zakresów raportowań w narzędziach, które używacie). I ostatecznie, jak zwykle, powstało i trwa jednak coś uproszczonego i choć trwa do dzisiaj, to pojawiają się coraz mocniejsze sygnały, że od wielu lat coś tu jest nie tak – już w 2014 roku zwracałem na pewne kwestie uwagę (http://art30a.ucoz.pl/publ/zagadnienia_prawne/wzorzec_formularza_sprawozdania_za_rok_2014/2-1-0-3) – może lepiej faktycznie by już to zakopać. No, nie zgadzam się – bo to będzie oznaczać zgodę na trwanie źródeł różnych przejawów partactwa i dyletanctwa tam, gdzie się to wszystko wymyśla.

Prawodawca wprowadził i latami komplikował złożoną, wielostopniową regulację zasad wynagradzania nauczycieli i przez to w konsekwencji trudną i zawiłą (obecnie to już „chorobliwą”) w praktyce – czyli mechanizm weryfikujący (a jest nim właśnie art. 30a) musi być także odpowiednio złożony (czyli równie „chorobliwy”). Jednak propozycja usunięcia mechanizmu weryfikującego jest propozycją usuwania objawów „choroby”, a usunąć przecież należy przyczyny „choroby”. Przyczyny tej „choroby” nie są i nie będą usuwane (wszak obecny pan minister jest obwoływany przez quasi-autorytety jako najlepszy minister od edukacji w dziejach…). Oczekiwane działania są obecnie konsekwencjami celów doraźnej polityki na nieznaną dotąd skalę. Art. 30a może być uchylony tylko wraz z uchyleniem KN. Wydaje się, że najbardziej karygodną rzeczą o szczególnie wysokim stopniu hipokryzji jest w tej całej „bajce” posługiwanie się argumentacją nawiązującą do „dobra ucznia, rodzica, nauczyciela, …”. Brak już w tym wszystkim elementarnej godności, aby móc postulować tu o jakieś godne potępienie… Pozostaje ironia, sarkazm, drwina i kpina i sięgać już trzeba nawet po szyderstwo. I nie bardzo mnie ciekawi, co będzie dalej…

Krzysztof Sługocki, 07.01.2022