Przykład powtarzającego się ostatnio pytania (pisownia oryginalna): "[...] z racji uczestniczenia w szkoleniu na temat średnich wynagrodzeń nauczycieli. [...] Otóż, pewnie jako nieliczna z gmin nie płacimy skladek i podatku za grudzień w grudniu, tylko w styczniu. W związku z tym organ prowadzący usłyszawszy gdzieś na szkoleniu o tym, że wówczas wynagrodzenia za grudzień należy przyjąć pomniejszone o składki i podatki, czyli netto zobligował mnie do przeliczania średnich wynagrodzeń w ten sposób. Twierdząc, ze skoro w wyjasnieniach do rozporządzenia z 13 stycznia 2010r. jest napisane w punkcie 4 "wydatki poniesione na wynagrodzenia w roku podlegajacym analizie..." to wydatek poniesiony oznacza mówiąc kolokwialnie "przepuszczony" przez konto. A ze przepuszczony nie został w grudniu, to wydatkiem poniesionym nie jest. Proszę o [...] zdanie na ten temat. W takiej sytuacji wynagrodzenia za grudzien ujmuję brutto, czy netto?"

Przykład odpowiedzi jakiej udzieliłem w tym przypadku:

"Szanowna Pani [...],
[...].
Wskazane przez Panią zagadnienie nie ma jednoznacznego charakteru, co jest konsekwencją – pisząc najdelikatniej – braku precyzji po stronie prawodawcy tu głównie reprezentowanego przez MEN.
W celu osiągnięcia możliwie najbardziej prawidłowej i godnej zaakceptowania odpowiedzi odnotujmy najpierw fakty, które nie powinny budzić żadnych wątpliwości:
1. Jedynym źródłem stanowienia odpowiedzi na pytanie „co to są wydatki poniesione na wynagrodzenie nauczycieli?” są przepisy prawa zawarte w art. 30a ustawy KN oraz w rozporządzeniu związanym z tym artykułem – rozporządzenie w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania…; przywoływanie innych przepisów będzie akademickim przykładem złej sztuki czytania prawa – w żadnych innych przepisach nie stanowi się o „wydatkach poniesionych na wynagrodzenia” nauczycieli."

...tu uzupełniam odpowiedź o to, że wskazana wyżej definicja zawiera zamknięty katalog kryteriów rozstrzygania o tym "co jest" a "co nie jest" wydatkiem...

"2. Definicja „wydatków poniesionych na wynagrodzenie” nauczycieli zawarta jest (istotnie) w punkcie 4 „Objaśnień” do załącznika do rozporządzenia (definiującego „wzorzec sprawozdania”); słuszną rzeczą jest tu zadawanie niepokojącego pytania „czy objaśnienia do przepisów prawa są prawem?” – co do zasady oczywiście nie są prawem, ale tu ów niepokój polega na tym, że owe „Objaśnienia” zostały (całkowicie wbrew zasadom techniki prawodawczej) opublikowane w tym samym dzienniku ustaw, w którym opublikowano rozporządzenie – z mocy ustawy o ogłaszaniu aktów prawa normatywnego wynika, że „tekst” opublikowany w dzienniku ustaw jest prawem RP (osobiście to jednak nie znam nikogo, kto znałby kogokolwiek, kto umie tu to zagmatwanie wytłumaczyć – takie „coś” nie powinno mieć miejsca – a jednak owo ma miejsce i MEN jest autorem tego „prawnego potworka”);"

...ciekawość - co ku przyszłości uczyni "nowe" MEN, czyli MEN pod nowym kierownictwem?

"3. W art. 30a ust. 1 stanowi się, że „analizę wydatków na wynagrodzenia nauczycieli” „przeprowadza się w […] roku kalendarzowym”; powiązanie tego przepisu prawa ze wskazaną wyżej definicją ustanawia konieczność używania zwrotu „analiza wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli” (zdumiewający jest brak precyzji po stronie MEN) „w roku…”; istotnym jest tu spostrzeżenie, że w cytowanych przepisach prawa nie użyto zwrotu np. „za rok”, „po roku” itp. – prawo to nie poezja, zastanawianie się typu „co poeta tu miał na myśli?” nie mieści się w umiejętności czytania prawa, a wszelkie opinie w tym zakresie także prawa nie stanowią, nawet jeśli opiniodawcą jest taka instytucja jak MEN (zdumiewający jest brak precyzji po stronie MEN i wobec tego ewentualne przywoływanie w omawianych tu zakresach opinii MEN będzie wymownym znakiem „braku profesjonalizmu”).
4. Wiadomo oczywiście jak być powinno – dobre prawo powinno rzecz rozstrzygać jednoznacznie, zawężając ewentualne pola uznaniowości najlepiej do zera. Ale tak nie jest! Dominującą cechą wskazywanych tu przepisów prawa jest ich uznaniowy charakter. Należy więc tu streścić starożytne zasady pojmowania prawa: „jeżeli z prawa nie wynika wprost, jak ma być, to ma być tak, jak uznasz, że ma być – pod warunkiem jednak, że uznanie będzie miało charakter konsekwentny czasowo i miejscowo, co w obecnych naszych warunkach oznacza, że uznanie ma być jednolite, spójne i konsekwentne na terenie funkcjonowania danej jst oraz w kolejnych okresach sprawozdawczych będzie równie jednolicie, spójnie i konsekwentnie.
A teraz do rzeczy! Pozostańmy w sferze odnotowanych wyżej faktów i dodatkowo „badajmy” logiczność dalszego wywodu.
Zacznijmy od pytania o rzecz znacznie prostszą, a następnie pozostańmy konsekwentni w prezentowanej logice. Otóż załóżmy, że pewien nauczyciel był w stanie zatrudnienia w roku 2014, ale w roku 2015 już nie jest w stanie zatrudnienia (w odniesieniu do czynności dokonywania analizy wydatków na wynagrodzenia nauczycieli). Zatem w roku 2014 miało miejsce „zdarzenie” (nazwane: „był w stanie zatrudnienia”), a w roku 2015 nastąpił „skutek finansowy” owego „zdarzenia” – została wypłacona „13”. Ciekawość, że nikomu nie przychodzi do głowy „kwalifikować” „zdarzenia” z roku 2014 jako tego, który w konsekwencji „skutku finansowego” będzie należał (w rozumieniu "analizy") jednak do roku 2015 lub odwrotnie – że „skutek finansowy” w konsekwencji „zdarzenia” z roku 2014 będzie jednak należał do roku 2014 (!?). Pisząc krótko – nikt tu nie szuka żadnych uzasadnień ku temu, że co było w roku 2014, należy do roku 2014; …co było w roku 2015, należy do roku 2015 – w tym przykładzie to wskazane „zdarzenie” wpływa na strukturę zatrudnienia roku 2014, a „13” jest wydatkiem poniesionym na wynagrodzenia w roku 2015.
Analizy dokonuje się „w roku”; nie dokonuje jej się „za rok” lub np. „po roku”… Uznaniowe, trudne, ale jednak pozostaje logiczne i powszechnie akceptowalne.
A teraz problem wskazany przez Panią. Twierdzę, że jeżeli zechce Pani zastosować się do chęci bycia konsekwentną w sztuce czytania prawa, pozostanie w sferze wskazanej logiki i będzie konsekwentnie nie szukać innych źródeł szukania uzasadnień niż wskazywane wyżej trochę uznaniowe przepisy prawa, to… zna już odpowiedź. Tu pozwolę sobie Panią zacytować: „…to wydatek poniesiony oznacza mówiąc kolokwialnie ‘przepuszczony’ przez konto. A że przepuszczony nie został w grudniu, to wydatkiem poniesionym nie jest.” Cytat godny powtarzania - bardzo proste i czytelne wytłumaczenie wskazywanej problematyki, ale jakże „smutne”… w rozumieniu podkreślania owego uznaniowego charakteru prawa z jakim mamy tu do czynienia.
Proszę jednak także zauważyć, że jeżeli na terenie funkcjonowania Pani jst np. Pani uzna, że powinno być inaczej, a ktoś realizujący analogiczne obowiązki postąpi tak jak wyżej starałem się wykazać, to kontrolujący ma pełne prawo (a może i nawet obowiązek) stwierdzić, że i Pani i owa druga osoba „robią źle”; może także uznać (tak on także wtedy może „uznać”), że to Pani ma rację a ta druga osoba nie lub nawet odwrotnie… A jeżeli (tak jak wskazywałem to wyżej) po Pani stronie i po stronie jst jako całości będzie spójnie, konsekwentnie i logicznie? Wtedy możliwe, że racja będzie po naszej (jst) stronie...
Pozostaje jeszcze do położenia na wagę poczucie „świętego spokoju” w odniesieniu do opinii jednak i MEN (tu opinii brak), i ostrożnego, wyrozumiałego i tolerancyjnego dziś pojmowania rzeczy przez lokalne dla Pani RIO (a to jest ważniejsze w ramach poczucia „świętego spokoju”); doradza się powszechnie aby tymczasem czynić tak, jak rzecz wskazuje pojmować (jeśli wskazuje) właśnie lokalne RIO; no chyba, że dysponujemy możliwością wejścia „w dyskusję” z RIO ze stosownym „zbrojnym wyposażeniem w potrzebne zasoby mocnej, spójnej, konsekwentnej, logicznej i najlepiej opartej o prawo argumentacji”…
Proszę wybaczyć te odrobinki tu i ówdzie słownych rodzynek o sarkastycznym zabarwieniu – to tylko ku wzbogaceniu chęci bycia maksymalnie komunikatywnym. Jest to wyrazem mego nietypowo typowego poczucia humoru.

[...]

W najbliższych dniach przedstawię odpowiedzi na inne powtarzające się pytania.

Krzysztof Sługocki, 25.11.2015