Już w tytule pojawia się tu dość znaczący akcent – „uznawać” – tak, niektóre kwestie tu niżej przedstawione w wybranych okolicznościach będą raczej wyrazem „uznania” niż wyrazem twierdzenia, że zastosowano we właściwy sposób właściwe przepisy prawa. I niech tu nad wszystkim, co niżej, góruje zasada: „postępować w interesie jednostki samorządu terytorialnego”. Tekst zawarty poniżej nie będzie łatwy dla osób nie będących „weteranami" pojmowania i stosowania art. 30a.

Jest już chyba dość powszechnie wiadome i wystarczająco uświadomione to, że w analizie wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli nie dokonuje się analizy wynagrodzeń nauczycieli w odniesieniu do średnich wynagrodzeń, lecz dokonuje się analizy wydatków poniesionych na wynagrodzenia w odniesieniu do średnich wynagrodzeń – średnich wynagrodzeń definiowanych obecnie poprzez art. 30a ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 730 i 1287) oraz art. 14 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1287). Pewnie jest już także powszechnie wiadome i wystarczająco uświadomione i to, że wydatek poniesiony na wynagrodzenie nauczyciela nie jest tożsamy z wynagrodzeniem nauczyciela.

Wynagrodzenie nauczyciela definiuje art. 30 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela (zmienił się), a pojęcie wydatku na wynagrodzenia nauczycieli definiuje pkt 4 w części nazwanej „Objaśnienia” zawartej w „Załączniku nr 2” („WZÓR – Sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego”) do rozporządzenia w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. 2010 r. nr 6 poz. 35; ostatnia zmiana: Dz.U. z 2018 r., poz. 2361), która to definicja wkrótce będzie zawarta w pkt 3 części nazwanej „Objaśnienia” zawartej w „Załączniku nr 3 do rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (obecnie projekt z dnia 16 września 2019 r.; https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12325206).

Obecnie:

„4. Wydatki poniesione na wynagrodzenia (kol. 9)

Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku podlegającym analizie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę. Nie uwzględnia się wydatków poniesionych na wynagrodzenia osób niebędących nauczycielami, zatrudnionych na podstawie art. 15 ust. 1, 2, 5 i 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290, 1669 i 2245).”

Będzie:

„3. Wydatki poniesione na wynagrodzenia (kol. 8)

Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku 2019 z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę. Nie uwzględnia się wydatków poniesionych na wynagrodzenia osób niebędących nauczycielami, zatrudnionych na podstawie art. 15 ust. 1, 2, 5 i 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.”

Istota pojmowania wydatków nie zmienia się: „Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku 2019 (w roku podlegającym analizie) z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę.”.

I teraz, jeżeli czytelnik dotrwał w przekopaniu się przez powyższe (kto i dla kogo pisze takie przepisy w taki „sympatyczny” sposób) to oto parę niespodzianek.

W zmienionym art. 30 ust. 1 [Wynagrodzenie nauczyciela]:

„Wynagrodzenie nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 32, składa się z:

1) wynagrodzenia zasadniczego;

2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy, oraz za warunki pracy,

3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, świadczenia, o którym mowa w art. 53a, i dodatku, o którym mowa w art. 54 ust. 5.”.

Gdzie Art. 30 ust. 1 pkt 2 i 4 w brzmieniach dotyczących „dodatku z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy” oraz „świadczenia, o którym mowa w art. 53a” zostały ustalone przez art. 1 pkt 11 lit. a) ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1287). Zmiana weszła w życie 1 września 2019 r.

Jednocześnie w tymże art. 53a [Świadczenie wypłacane nauczycielowi stażyście]  stanowi się, że „5. Świadczenia, o którym mowa w ust. 1, nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3.”. Czyli „świadczenie na start w wysokości 1000 zł” nie „uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3.”.

Ale w art. 30 ust. 3 („Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla: 1) nauczyciela stażysty – 100%, 2) nauczyciela kontraktowego – 111%, 3) nauczyciela mianowanego – 144%, 4) nauczyciela dyplomowanego – 184% – kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.”) nie ma mowy o „obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli”. Owszem, w innym miejscu (Art. 30a. [Analiza poniesionych w poprzednim roku wydatków na wynagrodzenia nauczycieli] „1. W terminie do dnia 20 stycznia każdego roku organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.”) jest mowa o „poniesionych wydatkach na wynagrodzenia nauczycieli”.

Czy „obliczanie kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli” jest tym samym, czym jest „analiza wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli”? „Uznajmy”, że tak.

Czyli – przy takim uznaniu – „świadczenie na start w wysokości 1000 zł” nie jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli w analizie tych wydatków w rozumieniu art. 30a. Nie jest, nie dlatego, że w art. 30 ust. 1 stanowi się „z wyłączeniem świadczenia, o którym mowa w art. 53a”, lecz dlatego, że w art. 53a: „Świadczenia, o którym mowa w ust. 1, nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3.”.

W art. 30 ust. 1 stanowi się analogicznie także, że „4) […], z wyłączeniem […] dodatku, o którym mowa w art. 54 ust. 5.”.

Ale w tymże art. 54 [Dodatek dla nauczyciela zatrudnionego na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców]: „5. Nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego. Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.” – nie ma analogicznego zapisu do tego zawartego w art. 53a: „Świadczenia, o którym mowa w ust. 1, nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3.”.

Czyli nie ma zapisu na przykład brzmiącego tak w art. 54: „Dodatek, o którym mowa w ust. 5, nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3.” Lub jakoś podobnie.

Prawodawca (tu reprezentowany prze MEN) jest mądry, spójny i racjonalny i tak prawo stanowi, że pola możliwych uznaniowości zawęża do zera.

Proszę na to, co wyżej nałożyć dodatkowo dawno już wyłuskany aspekt kolejny - http://art30a.ucoz.pl/news/wydatki_poniesione_na_wynagrodzenia/2018-09-26-126 i sformułować pytania co najmniej następujące:

Pytanie „zaczepka” – Czy „świadczenie na start w wysokości 1000 zł” na pewno nie jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli?

Kwestia poważna – Czy dodatek, o którym mowa w art. 54 ust. 5 jest, czy nie jest składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli?

Kwestia dodatkowa – Czy „świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych” na pewno nie są składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli? Są? A to które kryterium definicji wydatków: „Są to wyłącznie wydatki poniesione w roku 2019 z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, bez pochodnych ponoszonych przez pracodawcę.” wyklucza te złotówki z wydatków? – „wyłącznie wydatki poniesione na wynagrodzenia w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1”? Być może tak, ale wtedy wskazane zdanie powinno brzmieć: „wyłącznie wydatki poniesione na wynagrodzenia w składnikach wynagrodzenia nauczyciela wskazanych w art. 30 ust. 1” – bo inaczej, to kwestia uznania pozostaje czy chodzi o składniki wynagrodzenia nauczyciela, czy chodzi o składniki przepisu art. 30a ust. 1.

Pytanie ekstra: „świadczenia wynikające ze stosunku pracy” są składnikiem wynagrodzenia nauczyciela, czyli są jednocześnie składnikiem wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczyciela. A jeżeli jakieś „świadczenia wynikające ze stosunku pracy” nie są składnikiem wydatków, to jakie kryterium spośród wymienionych w definicji wydatków o tym rozstrzyga? Kryterium „paragrafu” tam wszak nie ma, a i zwrotu na przykład „w szczególności” poprzedzającego katalog kryteriów brak.

Odpowiedzi konieczne i wystarczające padają w czasie szkoleń.

Krzysztof Sługocki, 03.10.2019