 W przeprowadzaniu analizy wydatków ponoszonych na wynagrodzenia nauczycieli nic się nie zmienia. Przeprowadzanie analizy pozostaje obowiązujące. Z perspektywy dziś, to powtórzę dla spokoju swego sumienia, proszę nie czekać z przeprowadzaniem analizy do końca roku. Proszę rozważyć potrzebę jej regularnego okresowego przeprowadzania.
Otrzymuję obecnie nie tyle pytania, ile raczej prośby (nie ma ich wiele) dotyczące odniesienia się do różnych kwestii pojawiających się w konsekwencji czynności kontrolnych. Raczej nie dostrzegam tu nic nowego – czyli z końcem tej treści przedstawiam listę adresów, pod którymi w ciągu minionych dwóch lat odnosiłem się do różnych problemów (głównie obliczeniowych) wskazywanych w czasie właśnie czynności kontrolnych.
Zauważam, że chyba większość takich problemów ma swoje źródło w braku precyzyjności po każdej ze stron w wyrażaniu różnych wątpliwości, pytań, odpowiedzi, sugestii i wyjaśnień. Ten brak jest oczywiście konsekwencją nieprecyzyjności i rozmycia obowiązujących przepisów, a już zwłaszcza tych dotyczących obowiązków wynikających z art. 30a ustawy KN.
Jedna z ostatnich takich kwestii wydaje się mocno pouczająca, czyli godna tu przedstawienia.
Napisano do mnie ostatnio taką wiadomość: „Obecnie jesteśmy w trakcie kontroli RIO. Kontrola dotyczy roku 2023. Pani inspektor kontroli wyraziła wątpliwość dotyczącą wysokość minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela dyplomowanego zatrudnionego na 4/18 etatu. Dane przez nas przyjęte do analizy to 4.550,00 zł i 4/18. Ten nauczyciel indywidualnie na wniosek Dyrektora, za zgodą Wójta miał podwyższone wynagrodzenie zasadnicze do kwoty 1.150,00 zł. Jakie dane powinny być przyjęte do analizy? Czy minimalna stawka wynagrodzenia zasadniczego tego nauczyciela powinna być wyższa?”
Chęć udzielenia tu jakiejś podpowiedzi wymaga przedstawienia właściwych przepisów, odnotowania wskazanych faktów oraz poczynienia kilku istotnych założeń. Czyli odpowiedzi na zadane pytania będą zależały od tego, które ze wskazanych niżej założeń będą zgodne z pozostałymi faktami.
Na potrzeby przeprowadzenia analizy wydatków ponoszonych na wynagrodzenia nauczycieli w zgodności z art. 30a ustawy Karta Nauczyciela należy w szczególności korzystać z przepisów wykonawczych zawartych w rozporządzeniu „w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli”. A w kontekście problematyki wskazanej w przysłanej wiadomości, kluczowym staje się treść zawarta w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia w części dotyczącej „ustalania osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, w którym nauczyciel pobierał wynagrodzenie”.
Czyli kluczowe tu zapisy prawa to:
Dla każdego nauczyciela wylicza się oddzielnie osobistą stawkę wynagrodzenia zasadniczego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, w którym nauczyciel pobierał wynagrodzenie, według wzoru:
Sj = Aj x Bj x Cj
gdzie znaczenie poszczególnych symboli jest następujące:
Sj – osobista stawka wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela, z uwzględnieniem okresu zatrudnienia Cj jako nauczyciel początkujący, nauczyciel mianowany lub nauczyciel dyplomowany,
Aj – stawka wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć,
Bj – tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczyciela w przeliczeniu na pełny wymiar zajęć,
Cj – okres zatrudnienia nauczyciela rozumiany jako okres, w którym nauczyciel był zatrudniony jako nauczyciel początkujący, nauczyciel mianowany lub nauczyciel dyplomowany, i pobierał wynagrodzenie w roku podlegającym analizie.
Dalej należy wymienić wskazane w wiadomości fakty:
(1) minimalna stawka wynagrodzenia zasadniczego tego nauczyciela: 4550,00 zł (jest to wartość zgodna z tabelą minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego właściwą dla roku 2023 w rozumieniu rozporządzenia w sprawie właśnie owych minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego) – w kontekście równania przywołanego wyżej, jest to wartość Aj, czyli jest to „stawka wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć”
czyli:
- fakt, że nauczyciel był zatrudniony na 4/18 etatu nie zmienia właściwej tu dla niego minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego (4550,00);
- czynnik Aj został nazwany przez rozporządzeniodawcę „stawką wynagrodzenia zasadniczego”, bo w zależności od szczególnych warunków może to być wartość właśnie „minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego” lub „podwyższonej minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego” (w rozumieniu art. 30 ust. 10 ustawy Karta Nauczyciela);
- należy również tu koniecznie dodać, że ta ostatnia uwaga nie wynika wprost z żadnego przepisu, nie była przedmiotem żadnej publikacji wtedy, gdy to rozporządzenie powstawało lub kiedy było modyfikowane – jest to wynik racjonalnej analizy całości przepisów wykonawczych w kontekście praktycznych możliwości ich realizacji; czyli – pisząc prościej – żeby równanie Sj = Aj x Bj x Cj było sensowne: „stawka wynagrodzenia zasadniczego” to może to być wartość „minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego” lub „podwyższonej minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego” (w rozumieniu art. 30 ust. 10 ustawy Karta Nauczyciela; przedstawienie takiej racjonalnej analizy może być przedmiotem osobnej publikacji).
(2) nauczyciel był zatrudniony na 4/18 etatu – to jest wartość Bj (czyli słowa brzmiące: „nauczyciel zatrudniony na 4/18 etatu” należy postrzegać jako „tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczyciela w przeliczeniu na pełny wymiar zajęć” – to także jest wynikiem racjonalnej analizy tych przepisów);
(3) „nauczyciel indywidualnie na wniosek Dyrektora, za zgodą Wójta miał podwyższone wynagrodzenie zasadnicze do kwoty 1.150,00 zł”.
- właściwym dodatkowym i ważnym tu zapisem jest wskazany wyżej art. 30 ust. 10, z którego należy przywołać zdanie: „Organy prowadzące szkoły będące jednostkami samorządu terytorialnego mogą zwiększać środki na wynagrodzenia nauczycieli, w tym podwyższać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego”;
- czyli należy tu postawić tezę (zgodną z treścią wiadomości), że nie tyle doszło tu do „podwyższenia minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego” ile do „zwiększenia środków na wynagrodzenie” tego nauczyciela.
- czyli wychodzi na to, że wartość Aj pozostaje równa 4550,00 zł.
Wnioski:
(1) Jeżeli powyższa teza jest prawdziwa, to na potrzebę przeprowadzenia analizy wydatków poniesionych na wynagrodzenia nauczycieli przyjęto po stronie kontrolowanej poprawne wartości właściwe dla Aj, Bj (oraz zapewne także Cj – tu w szczególności załóżmy, że równe 1 – co by oznaczało, że nauczyciel pozostaje w stanie zatrudnienia przez cały analizowany przykładowy miesiąc).
(2) „Wyrażenie wątpliwości dotyczącej wysokości minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela dyplomowanego” po stronie kontrolującej będzie tu tylko wtedy uzasadnione, jeżeli na przykład „na wniosek Dyrektora, za zgodą Wójta” nauczycielowi podwyższono jednak nie tyle wynagrodzenie zasadnicze, ile ową minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego (czyli z właściwego tu dokumentu w sensie dowodowym, musiałoby wynikać, że podwyższono kwotę 4550 do na przykład wartości 4600 lub dowolnie podobnie); czyli w przypadku nieprawdziwości postawionej wyżej tezy.
Zasada fundamentalna (zaraz się okaże, po co jest tu przypominana; jest to z perspektywy redakcyjnej [zasada konsekwencji terminologicznej w obrębie języka prawnego — określenia jednobrzmiące i różnobrzmiące]; zawarta w załączniku do rozporządzenia w sprawie zasad techniki prawodawczej):
§ 10. Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami.
Dodatkowe wyjaśnienia:
(1) Na potrzebę przeprowadzenia analizy konieczne jest policzenie „osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego”: Sj = Aj x Bj x Cj; czyli dla wartości Aj=4550, Bj=4/18, (i na przykład dla danego miesiąca) Cj=1: Aj=4550*4/18*1=~1011,11 (uwaga: jest także możliwe wyliczenie wartości 1001,00; będzie to jednak sprzeczne z intencją rozporządzeniodawcy wyrażoną równaniem Sj = Aj x Bj x Cj; czyli nie istnieje tu nawet cień sugestii, że należy najpierw wyliczyć Bj jako 4/18, czyli 0,22 i owe 0,22 zastosować w obliczaniu Sj zamiast 4/18).
(2) Na potrzebę przeprowadzenia analizy nie oblicza się wartości Aj, lecz gromadzi się tu właściwe dane adekwatnie do rozporządzenia w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego z ewentualnym uwzględnieniem art. 30 ust. 10 KN.
(3) „osobista stawka wynagrodzenia zasadniczego” (Sj; jako byt prawem zdefiniowany) nie jest równoważna (w sensie prawnym i algebraicznym) „stawce wynagrodzenia zasadniczego” (którą może być „minimalna stawka wynagrodzenia zasadniczego” lub „podwyższona minimalna stawka wynagrodzenia zasadniczego”) i tym bardziej nie jest równoważna pojęciu „wynagrodzenia zasadniczego” (w rozumieniu definicji „wynagrodzenia nauczyciela”, art. 30a ust 1 KN) – dlatego wyżej na wszelki wypadek przypomniano tu ową „zasadę fundamentalną”.
Analogiczne problemy – pojawiają się, co pewien czas. Znane mi są miejsca w kraju (także w znaczeniu czynności kontrolnych), gdzie za osobistą stawkę wynagrodzenia zasadniczego przyjmuje się wartość wynagrodzenia zasadniczego (czyli mija się z zasadami fundamentalnymi). Warto tu może dodatkowo przypomnieć inne podobne wyjaśnienia, które także były konsekwencją różnych czynności kontrolnych:
Krzysztof Sługocki, 13.05.2024 | 
Główna 
